Vogels tellen in de Duursche Waarden

Vogels tellen in de Duursche Waarden

Vrijwilligers Willibrord en Rob inventariseren 

Willibrord Schuurman en Rob Bakker zijn vrijwilligers van Staatsbosbeheer. En daarbij doen ze heel waardevol werk: ze tellen de verschillende vogelsoorten in de Duursche Waarden. Daarvoor brengen ze uren door in het natuurgebied. Wandelend, luisterend en met de verrekijker in de hand. Willibrord en Rob nemen me mee het gebied in en vertellen.  

juni 21, 2023

Op eigen initiatief

Willibrord vertelt enthousiast over hoe hij zelf bij Staatsbosbeheer aanbood om samen met Rob de vogels te tellen: “In de Coronatijd kwam ik er bij toeval achter dat in de Duursche Waarden de vogelinventarisatie gestopt was. Na tientallen jaren aan vogeltellingen lag het 5 jaar stil. Toen zei ik tegen Rob, dít gebied moeten we oppakken. Met zoveel jaar aan data krijg je een goed beeld hoe zo’n gebied zich ontwikkelt. Voor de monitoring van een Natura 2000-gebied moet je dit gewoon voortzetten.” Inmiddels zijn ze 3 jaar verder en goed vertrouwd geraakt met deze omgeving.

Waardevolle inventarisatie

Voor Staatsbosbeheer is het heel waardevol dat Willibrord en Rob de vogelsoorten in kaart brengen, die in de Duursche Waarden leven. Zo krijgt de natuurorganisatie een beeld van de natuurwaarde van het gebied. Ook voor ons is dat waardevol! Als blijkt dat het aantal (bedreigde) vogelsoorten toeneemt, doen we het goed. Door bijvoorbeeld het ene natuurgebied met het andere te verbinden verbeter je de leefomgeving voor vogelsoorten aanzienlijk. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor vogels. We verwachten ook een toename in specifieke soorten planten (kruiden, bloemen, bomen) en andere diersoorten zoals vleermuizen, vlinders en insecten.

 

Vroege vogels 

Wat komt er bij zo’n inventarisatie kijken? Rob: “Vanaf begin maart starten we onze inventarisatie. Veelal gaan we alleen op pad en doen we elk een helft van het gebied. Een half uur voor zonsopgang moeten we er zijn, want dan laten ze zich horen. Dat valt in het voorjaar mee, maar nu moet je uiterlijk om 5 uur er zijn.” Elke week bezoeken ze de Duursche Waarden om vogels te tellen. Vanaf begin maart tot eind juni. 9 à 10 keer tellen ze in het gebied, zodat je een compleet beeld hebt. Enkele vogelsoorten blijven het hele jaar en vanaf het voorjaar komen er iedere keer verschillende soorten vogels bij. Willibrord vult aan: “De bosrietzanger komt als laatste aan, zo eind mei. Deze soort laat zich horen tot ongeveer halverwege juni, in de broedperiode.” 

Luisteren en registreren

Willibrord: “Zo’n 80 procent van je waarnemingen doe je op het gehoor. Met de bladeren aan de bomen kan je de vogels niet of nauwelijks zien, maar hun zang herkennen we. Ook luisteren we of het een baltsende zang is. Dat is een geluid dat de mannetjes maken om de vrouwtjes te verleiden. In open gebied kan je veel vogels zien. Het mooie is dat je dan ook kan zien of er paartjes zijn, wat een aanwijzing is dat ze ook in het gebied aan het broeden zijn.” Al doende leer je en herken je steeds beter de zanggeluiden. Bij twijfel appen ze elkaar even met een opname van het geluid. Iedere vogelsoort die ze horen, registreren ze in de app Avimap. Rob: “Van sommige zeldzame soorten heb je misschien 1 of 2 broedpaartjes. En van andere soorten misschien wel 10 of 20. Dat kan je in het overzicht mooi zien en vergelijken met de jaren ervoor.”

Enkele vogelsoorten in de Duursche Waarden

  • De oeverloper
    “De oeverloper is een vogelsoort die in Nederland nauwelijks broedt, maar hier in de Duursche Waarden hebben we hem gespot.”
  • De zomertortel
    “De zomertortel broedt in de meidoornstruiken. Daar nestelen ze graag in, omdat de doorns hun nesten beschermen tegen natuurlijke vijanden. Die hebben we dit jaar helemaal niet gezien of gehoord, terwijl de meidoorns juist gegroeid is. Het is een heel kwetsbare soort, die in Frankrijk veel geschoten wordt. We hopen dat ‘ie volgend jaar weer terugkomt.”
  • De slechtvalk
    “In de Duursche Waarden staat een hoge schoorsteen van de voormalige steenfabriek. Hier heeft Staatsbosbeheer bovenin een opening gemaakt met een platje. Zo is dit hoge bouwwerk aantrekkelijk gemaakt voor de slechtvalk. Kijk, je ziet hem er nu zitten, uitkijkend over het gebied.”
  • De nachtegaal
    Beluister hier hoe de nachtegaal enkele weken geleden in de Duursche Waarden zijn lied liet horen: nachtegaal

Tekst: Babette van Rietschote

Foto’s: Rob Bakker

Meer weten?

Profiel Anne-Floor Zuurbier

Anne-Floor Zuurbier

Projectleider Natuur & Gebiedsprocessen